សាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រអធិប្បាយអំពីប្រាសាទព្រះវិហារ
(ភាគ៥)
ដោយ មឿង ទុម
(៣០ កក្កដា ២០០៨)
(៣០ កក្កដា ២០០៨)
បើតាមចំណារលើសិលាចារឹកនៅនឹងភ្នំសណ្ដក កាលេខ ១៩៤ និងនៅភ្នំព្រះវិហារ កាលេខ ៣៩៨ បានឲ្យដឹងថា ព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ឈ្មោះ ទិវាក ឬ ទិវាការៈ បានទទួលងារធំជាងគេបំផុត ក្នុងចំណោមព្រាហ្មណ៍ និងជាទីប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់ព្រះបាទ សុរិយវរ្ម័នទី២ ។
ព្រាហ្មណ៍ទិវាក ក៏បានទទួលភារៈ ជាអ្នកចាត់ចែងបញ្ជាតពីព្រះបាទ សុរិយវរ្ម័នទី២ គឺថា លោកចាត់ចែងទ្រព្យសម្បត្តិទាំងអស់ ដែលសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងការកសាងប្រាសាទទាំងអស់ នៅក្នុងស្រុកខ្មែរ នាកាលណោះ ។
លោកសាស្រ្តាចារ្យ ឃិន សុខ បង្រៀនប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ ថៃ លាវ និងភូមា នៅឯវិទ្យាស្ថានជាតិ អ៊ីណាល់កូ នៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង មានប្រសាសន៍ថា បានសេចក្តីថា ទ្រព្យសម្បត្តិភាគច្រើនដែលព្រាហ្មណ៍ទិវាក បានទទួលជាព្រះរាជទានពីព្រះមហាក្សត្រ រួមមានគ្រឿងអលង្ការជាមាស ជាពេជ្រដ៏មានតម្លៃ និងជាវត្ថុមានតម្លៃជាមធ្យមក្តី គឺលោកយកទៅថ្វាយព្រះអាទិទេព ស្រីសិខៈ រិស្វារៈ ទាំងអស់ ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ ឃិន សុខ មានអធិប្បាយដូច្នេះថា ៖ «ក្នុងការរក្សាទាក់ទងនឹងអាទិទេព ស្រីសិខៈ រិស្វារៈហ្នឹង គឺលោកធ្វើអីខ្លះនៅនឹងព្រះវិហារ? ព្រាហ្មណ៍ ទិវាការៈ ឬ ទិវាក នេះ លោកទៅសង់រូបអាទិទេពផ្សេងៗ លោកឲ្យដីភូមិ លោកទៅបោះព្រំប្រទល់ លោកឲ្យពលសម្រាប់ភូមិណា ដែលត្រូវការសម្រាប់ធ្វើម៉េចឲ្យអាចបានធ្វើការ យកស្រូវ យកអង្ករហ្នឹង យកមកបូជាធ្វើពិធីផ្សេងៗ នៅក្នុងប្រាសាទព្រះវិហារនេះ ។ ហើយមួយពេលនោះ លោកទទួលបានបុស្បុកមាសជារង្វាន់ពីព្រះបាទសុរិយវរ្ម័នទី២ លោកយកទៅថ្វាយអាទិទេព ស្រីសិខៈ រិស្វារៈ ។ ពេលដែលចូលឆ្នាំក៏លោកធ្វើសម្រាប់អាទិទេព ស្រីសិខៈ រិស្វារៈ ហ្នឹង គឺលោកយកសំរឹទ្ធទៅក្រាលនៅកណ្តាលប្រាសាទ ដែលគេយល់ថាប្រាសាទនៅឯចុងភ្នំនោះ ហើយយកចានធ្វើអំពីមាស ពីប្រាក់ យកទៅប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រាសាទ មានឲ្យជាសត្វពាហនៈ មានឲ្យជាខ្ញុំបម្រើ ។ បន្ទាប់មកទៀត លោកធ្វើការជួសជុលសំណង់ផ្សេងៗ លោកជាអ្នកទទួលព្រះករុណាយាងទៅណា លោកទៅតាមដើម្បីនឹងទទួលកិច្ចការដែលពិនិត្យមើលប្រាសាទនានា ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រ ។ អ៊ីចឹងផ្នែកខាងបូជា ផ្នែកខាងរក្សាប្រាសាទ គឺព្រះបាទ សុរិយវរ្ម័នទី២ លោកផ្ទុកផ្ដាក់ទៅលើព្រាហ្មណ៍ ឈ្មោះ ទិវាក ឬ ទិវាការៈ នេះឯង» ។
លោកសាស្រ្តាចារ្យ ឃិន សុខ បញ្ជាក់ថា ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានស្ថាបនាឡើងក្នុងបំណងពិសេស ខុសប្លែកពីការកសាងប្រាសាទអង្គរវត្ត ដែលស្ថាបនាឡើងដើម្បីរំឭកគុណព្រះវិស្នុរ ប្រាសាទបាពួន រំឭកគុណព្រះឥសូរ ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យអធិប្បាយបន្ថែមដូច្នេះថា ៖ «ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានស្ថាបនាឡើង ដើម្បីធ្វើជាទីដែលគេរក្សាទុកលិង្គព្រះអាទិទេព ស្រីសិខៈ រិស្វារៈ ពីព្រោះតាមជំនឿរបស់ព្រះបាទសុរិយវរ្ម័នទី១ ជាពិសេសព្រះបាទ សុរិយវរ្ម័នទី២ ក៏អ៊ីចឹងដែរ លោកនៅតែគាំទ្រគំនិតដែលថា មហិទ្ធិឫទ្ធិធំណាស់អាទិទេពនេះ ដូច្នេះត្រូវធ្វើម៉េច បន់ស្រន់ គោរពបូជា យ៉ាងដាច់ខាត ។ សេចក្តីសង្ខេបរបស់ខ្ញុំ ទីតាំងប្រាសាទភ្នំព្រះវិហារនេះ ទីមួយ គឺគេទុកអាទិទេព ស្រីសិខៈ រិស្វារៈ ជួនកាលគេសរសេរ ខរៈ ស្វារៈ ជួនកាលគេសរសេរ សិខៈ រិស្វារៈ ប៉ុន្តែគឺជាឈ្មោះតែមួយទេ ។ គឺជាកន្លែងដែលគេរក្សាទុក ពីព្រោះអាទិទេពនេះ ដែលមានលិង្គជាតំណាង មានមហិទ្ធិឫទ្ធិធំណាស់ ។ គេជឿថា នាំភោគផល នាំសេចក្តីសុខមកដល់ប្រទេសខ្មែរ ។ ទី២ ប្រាសាទភ្នំព្រះវិហារ ទីកន្លែងនេះមិនមែនជាទីកន្លែងសម្រាប់ព្រះរាជាគង់នៅទេ ។ មិនមែនមានទីភូមិសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទេ ។ គឺមានតែកន្លែងសម្រាប់អ្នកបួស ឲ្យចូលមកតាំងសីល ហើយនិងដើម្បីនឹងជួយបន្តពិធីគោរពបូជានេះ តទៅទៀត ។ បើបានអញ្ជើញទៅ គឺត្រូវពិនិត្យមើលនៅប្រាសាទ ដែលជាប់នឹងខ្លោងទ្វារទី៣ រាប់ពីក្រោមទៅ នៅខ្លោងទ្វារទី៣ ហ្នឹងមានសិលាចារឹកកាលេខ ៣៨១ នោះ គេសង្ស័យថា នៅត្រង់កន្លែងហ្នឹង គឺជាកន្លែងដែលគេបំបួសឲ្យទៅជាព្រាហ្មណ៍ ដើម្បីនឹងបន្តកិច្ចការគោរពនិងថែរក្សាអាទិទេព ស្រីសិខៈ រិស្វារៈ នោះតទៅទៀត ។ ដូច្នេះប្រាសាទភ្នំព្រះវិហារ ខុសពីប្រាសាទឯទៀតៗ» ។
ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានស្ថាបនាឡើងដោយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ តាំងពីប្រមាណ ១ពាន់ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ គឺកសាងឡើងនៅក្នុងដែនដីខ្មែរ ក្នុងគ្រាដែលប្រទេសថៃ ឬ សៀម នៅពុំទាន់មានវត្តមាននៅលើទីតាំងសព្វថ្ងៃនេះ នៅឡើយទេ ។
អ្នកប្រវត្តិវិទូមានជំនឿថា ការសាងសង់ប្រាសាទព្រះវិហារ មានបីដំណាក់កាលធំៗ ។ ដំណាក់កាលទីមួយ គេគិតសង្ស័យថា សង់ឡើងកាលពីជំនាន់ព្រះអង្គម្ចាស់ ឥន្រ្ទាយុទ្ធ ។ ព្រះអង្គម្ចាស់ ឥន្រ្ទាយុទ្ធ គឺជាព្រះរាជបុត្រារបស់ព្រះបាទជយវរ្ម័នទី២ ។
កាលពីប្រមាណជាពាក់កណ្តាលទី១ នៃសតវត្សរ៍ទី៩ នោះ គឺអាស្រមប្រហែលធ្វើអំពីឈើ ។ លុះមកដល់រជ្ជកាលព្រះបាទ សុរិយវរ្ម័នទី១ គឺនៅពាក់កណ្តាលទី១ នៃសតវត្សរ៍ទី១១ មានការកសាងប្រាសាទព្រះវិហារជាដំណាក់កាលធំទី២ គឺគេឈូសភ្នំយកថ្មភ្នំ ធ្វើជាកាំជណ្តើរធ្វើផ្លូវឡើងទៅលើភ្នំនិងយកថ្មភ្នំ ទៅកសាងជាទីតាំងប្រាសាទផ្សេងៗ នៅក្នុងដែនដីនៃប្រាសាទព្រះវិហារនោះ ។
បន្ទាប់មក គឺក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរិយវរ្ម័នទី២ គឺនៅពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី១២ ពេលនោះហើយដែលគេគិតថា ប្រាសាទភ្នំព្រះវិហារ ត្រូវបានស្ថាបនាឡើងឲ្យកាន់តែល្អដែលជាការកសាងក្នុងដំណាក់កាលធំទី៣ ។ ព្រះបាទសុរិយវរ្ម័នទី២ នោះហើយ ដែលព្រះអង្គបានសាងប្រាង្គប្រាសាទអង្គរវត្ត ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប សព្វថ្ងៃនេះ ។
លោកសាស្រ្តាចារ្យ ឃិន សុខ បញ្ជាក់ថា ប្រទេសថៃ ឬសៀម មានកំណើតលើដែនដីសព្វថ្ងៃនេះ គឺចាប់ពីសតវត្សរ៍ទី១៣ ក្រោយមក ។
សូមរំឭកជូនថា ទីតាំងដែលធ្វើប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលស្ថិតនៅលើកំពូលភ្នំ ទីខ្ពស់ជាង គេនោះមានកំពស់ ៥២៥ម៉ែត្រ ។ តួប្រាសាទសំខាន់នោះ មានទំហំ ៣៥ម៉ែត្រគុណនឹង ៤៥ម៉ែត្រ ដែលគេគិតសង្ស័យថា ជាកន្លែងរក្សាទុកលិង្គអាទិទេព ឈ្មោះ ស្រីសិខៈ រិស្វារៈ ។
បើគិតពីផ្លូវចូលពីដីទំនាប មានកាំជណ្តើរសម្រាប់ឡើងបន្តិចម្តងៗរហូតដល់តួប្រាសាទដែលនៅលើកំពូលភ្នំនោះគឺមានចម្ងាយទាំងអស់ ៨០៤ម៉ែត្រ ដែលក្នុងនោះ គេត្រូវឆ្លងកាត់ខ្លោងទ្វារ៥ ។
លុះដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ នៅប្រទេសហុល្លង់ បានប្រកាសជាផ្លូវការទទួលស្គាល់ប្រាសាទព្រះវិហារនិងបរិវេណប្រាសាទថា ជាកម្មសិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឲ្យខ្មែរឈ្នះក្តីលើភាគីប្រទេសថៃ ៕
ប្រភពពីៈ វិទ្យុអាស៊ីសេរី
No comments:
Post a Comment